Category : blog

Zorgelijk

Lang heb ik getwijfeld of ik dit onderwerp weer zou aansnijden. Het ligt nogal gevoelig bij veel mensen heb ik het idee. En ik heb het al eens uitgekauwd natuurlijk. Maar toen de eerste signalen kwamen dat het nieuwe kabinet het eigen risico voor de zorg wilde verlagen, kwam er al direct gesteiger vanuit de media. Dure onderzoekbureaus werden en worden ingeschakeld om te berekenen hoeveel méér het iedere Nederlander zou gaan kosten om dit op te hoesten. Want het ’tekort’ moet natuurlijk ergens vandaan komen. En dat is van de burger. De zorgpremies worden nu alvast omhoog gegooid om een buffer op te bouwen voor dat verlaagde eigen risico van straks. In één van de vele artikelen die ik hierover gelezen heb, werd genoemd dat door het verlagen van het eigen risico zorgmijders nu meer gebruik gaan maken van zorg. En daardoor lopen de zorgkosten op. Een slechte ontwikkeling. Ja, zo stond het er. En of het een opmerking was van de geïnterviewde zelf of dat de journalist het ervan gemaakt heeft weet ik niet. Ook niet of ik het moet lezen dat het een slechte ontwikkeling is dat de zorgmijders nu meer zorg gaan afnemen, of dat het zorgelijk is dat we onontkomelijk tegenover hogere kosten in de zorg komen te staan. De tendens van het artikel was in ieder geval dat de oplopende kosten de schuld is van burgers die in de medische wereld terecht komen. En dat de gezonde, werkende medemens hiervoor opdraait. We zijn van een zorgstelsel gegaan waarvoor we een paar tientjes per maand betaalden, naar een stelsel waarbij we meer dan honderd euro per maand betalen én bijna €400,- aan eigen risico.

Ik was zo’n gezonde, werkende medemens. Droeg van mijn loon premie’s af voor o.a. de zorgkosten. Had een zorgverzekering en zelfs een paar jaar een verhoogd eigen risico. Scheelde toch echt wel in premie per maand en door mijn goede gezondheid had ik de keus om dat te doen. En toen kreeg ik kanker. Ik werd opgenomen in het ziekenhuis en van alle tonnen aan onderzoeken en behandelingen zag ik geen rekening. Ik hoefde alleen mijn eigen risico te betalen. En de eigen bijdrage van medicijnen (tot maximaal €250,-). En de eigen bijdrage van vervoerskosten (€100,-). En de eenmalige eigen bijdrage aan de fysio (€800,-) Eigen bijdrage voor de pruik, elektrische fiets voor mobiliteit, eigen bijdrage huishoudelijke hulp, elektrisch verstelbaar bed voor mijn rug, kosten van medicatie tegen bijwerkingen van voorgeschreven medicatie wat überhaupt niet vergoed wordt. Hogere tandartskosten door slechter gebit als gevolg van o.a. de chemo. Aanschaf van spullen om de neuropathie wat dragelijker te maken. Zo kan ik nog wel even doorgaan. En dat met een uitkering ála minimumloon. Gelukkig was en ben ik niet alleenstaand.

Bijna twee jaar geleden ben ik overgestapt naar een andere verzekeraar. Scheelde op jaarbasis een kleine €200,-. Snel verdiend, dacht ik. Nu blijkt dat de vorige verzekeraar een administratieve fout heeft gemaakt wat betreft mijn indicatie voor fysiotherapie. Een indicatie die recht geeft op een volledige vergoeding vanuit het basispakket. Min de eenmalige eigen bijdrage van de eerste twintig behandelingen en min het eigen risico dan. Voor mijn huidige verzekeraar ben ik, door die administratieve fout, iemand met een nieuwe indicatie. En daarom zou ik opnieuw die eerste twintig behandelingen á €800,- moeten betalen. Dit speelt al sinds het voorjaar. Heeft mij al vele telefoontjes en emails gekost. Het zorgkantoor van de fysio zet er nog altijd zijn tanden in. En nu ligt de bal bij de verzekeraars. Mocht hier niks uitkomen, dan wordt het tijd om de ombudsman voor de zorg in te schakelen. Dit grapje kost al meer dan €800,- aan uurlonen van mensen die ook niks snappen van het bureaucratische web.

Afgelopen week sprak ik een vrouw met een zorgintensief kind. Fysieke zorg door een aangeboren aandoening. Een jong volwassen vrouw die ondanks alles een opleiding volgt. Er wordt veel vergoed. Veel ook niet. Wat wel vergoed wordt, heeft heel veel voeten in de aarde. Veel administratie, gesteggel en misverstanden met de verzekeraar. Overstappen is geen optie. Alle hulpmiddelen moeten dan worden ingeleverd, opnieuw aangevraagd etc. Soms laat ze het er ook maar bij zitten. Moe gestreden. Ze krijgt gewoon niet waar ze wel voor verzekerd is. Hoest het daarom zelf maar op. En dat met een torenhoge zorgpremie. Een lieve vrouw die jaren lang toegewijd voor haar dochter heeft gezorgd. En nog doet. Die nu voorzichtig zegt dat ze toch een beetje cynisch is geworden door deze strijd.

De vergrijzing jaagt de gezonde medemens ook op kosten. Word je opgenomen in een verpleeghuis dan mag je je AOW inleveren en met een beetje geluk ook je spaargeld. Hulp thuis wordt afgeschaald. Eén keer in de week iemand die je wc en badkamer komt doen en verder mag je letterlijk en figuurlijk verstoffen. Met een beetje geluk wekelijks een hulpverlener die 10 minuten de tijd krijgt om je stramme lijf te douchen. Als eten koken niet meer lukt betaal je flink voor een maaltijdservice aan huis of je eet maar een boterhammetje.

De zorg in Nederland. Het is fantastisch dat je zomaar zorg kan krijgen. Dat je er zelf wat aan moet bijdragen hoeft helemaal niet erg te zijn. Het is echter schrikbarend dat mensen met een minimaal inkomen zorg mijden. Met alle gevolgen van dien. Het is tenenkrommend dat de behoefte aan zorgmateriaal uitgemolken wordt door de aanbieders hiervan. Van incontinentiemateriaal tot medische apparatuur. Het is genânt hoeveel salaris zorgadviseurs krijgen. Lachwekkend hoeveel macht zorgverzekeraars hebben en zij wegkomen met het feit om het recht op vergoedingen te ontwijken. Belachelijk dat er woekerwinsten gemaakt kunnen worden over de rug van zieke mensen. En dan de farmaceutische industrie… In en in triest dat er mensen zijn die niet de zaken kunnen aanschaffen die hun leven met zorg wat gemakkelijker zouden maken.

Ik kan nog heel lang doorgaan. En heel veel zeggen. En of dat verlaagde risico goed is of niet, het ligt niet aan de mensen die zorg nodig hebben. Of aan de vergrijzing. Deze mensen hebben maar één wens. Gezond zijn. Zelfstandig zijn. En niet in die malle molen van vergoedingen en extra kosten hoeven mee te draaien. Een oplossing heb ik niet. Wel een voorstel. Laten we voor de verandering eens bóvenaan beginnen met kijken waar we kunnen bezuinigen. De zorgaanbieders, medische industrie, leidinggevenden, zorgverzekeraars. Met nog een laatste tip aan de minister. Lees de nalatenschap van professor dr. Bob Smalhout eens door. Een pientere man die met zijn beide benen op de grond durfde te blijven staan.

Vaak probeer ik af te sluiten met een leuke, gezellige en/of positieve draai. De draai van deze keer kan cynisch overkomen. Dat is het niet. Want dankzij mijn nu maandelijkse bezoekje van ongeveer 20 minuten aan de chemo-unit van het ziekenhuis leef ik nog. En ik ben heel blij dat mijn gezonde werkende medemens mij helpt dit te betalen. De rekening is als volgt (Let wel, eerst kreeg ik dit wekelijks):

  • Injectievloeistof (immunotherapie): €4766,20
  • lenalidomide: €47,27 (toen het patent nog niet verlopen was, was dit om en nabij €6000,-)
  • Het toedienen van de injectie door de verpleegkundige: €962,74 (Hoop dat haar salaris hierop is afgestemd, zij zijn namelijk onbetaalbaar)
  • Verschillende ondersteunende medicatie: €245,89 (Waaronder bij zes verschillende medicijnen die ik dagelijks gebruik, elke keer als ik het zelf kom afhalen bij de apotheek, een nota ’terhandstellingskosten’ van de apotheker t.w.v. €7,48. Per medicijn hè. Waar ik geen uitleg meer bij krijg. En niet nodig heb ook. Gewoon doosjes inladen en weer weg)

Oké, de meeste medicijnen die ik mee krijg zijn voor twee of drie maanden. Maar wie daar over valt, mag zelf gaan rekenen. Bovendien zijn er nog meer nota’s van een paar euro of enkele tientjes. Het gaat even om het idee. Het idee wiens schuld het nou zou moeten zijn dat die zorg onbetaalbaar wordt. Ik voel me in ieder geval niet aangesproken.

Diëtist

Als ik bij de arts op controle kom, moet ik altijd even op de weegschaal staan. Al die jaren is mijn gewicht nagenoeg stabiel gebleven. Een kilootje erbij in zo’n zeven jaar tijd vond ik niet zo’n probleem. Maar drie kilo in een half jaar wel. De eerste twee vielen me na vier maanden ineens op. Ik merkte het ook aan mijn kleding. Even wat beter opletten hielp niet want bij de volgende controle schrok ik toch van die weegschaal. Hoewel ik het wel wist, m’n broeken konden nauwelijks meer dicht.

Hoe dan. Nou, bij de vorige twee behandelingen werd er gezegd dat ik vooral goed moest blijven eten. De dexamethason zorgt voor heel veel trek en daar mocht ik best een beetje aan toe geven. Ze zien tijdens een behandeling liever een kilootje erbij dan eraf. Bij de start van deze behandeling kreeg ik geen voorgesprek maar ik wist, goed blijven eten. Geen probleem. Ik houd wel van eten. Maar blijkbaar vraagt immunotherapie wat minder energie van je lijf dan chemo…. Ik gaf aan bij de arts en later de oncologieverpleegkundige dat ik die kilo’s vervelend vond. Wat ik eraan kon doen zodat het niet meer werd. Want waar stopt het? Ze schrokken allebei. “Niet op dieet gaan hoor!” Bewust afvallen is een no go als je kanker hebt. Vocht en vet vasthouden is niks geks met het gebruik van dexamethason. Misschien speelden hormonen ook wel een rol. Dat besef had ik ook wel. Op zich eet ik best gezond, suiker laat ik natuurlijk allang staan, maar het kon waarschijnlijk wel ergens beter. Voeding en die hele (marketing) industrie vind ik interessant dus ik had ook wel zin om er een beetje verder in te duiken. Google en influencers leren je een hoop maar op een gegeven moment weet je ook niet meer wat je moet geloven. Na de vakantie zou ik naar een diëtist gaan. Ook de fysiotherapeut schrok even toen ik zei dat ik dat ging doen. Terwijl zij juist regelmatig vraagt hoe het met mijn gewicht is. En dan doelend of ik soms ben aangekomen. Ook uit mijn omgeving kwamen tegenstribbelende geluiden. “Je bent toch niks te dik?” Nee, nog niet. Alhoewel, drie kilo op mijn buik, billen en benen tekent met mijn lengte behoorlijk hoor. Ik beweeg al niet zo makkelijk en wil gewoon niet nog meer mee te hoeven sjouwen. Dat hoef ik toch niet te onderbouwen? Gelukkig werd het net tijd voor de zwierige zomerjurkjes en met een nieuwe korte broek en wat grotere shirtjes kwam ik de zomer wel door. Nieuwe kleren zijn nooit een straf, dat is dan wel weer het voordeel van aankomen. Helaas was een coltrui voor het verbergen van de onderkin met die zomerse temperaturen dan weer geen optie.
Ik vind het gek dat goed voor jezelf zorgen, kijken met welke voeding je je lijf het meeste eer aan doet nog altijd argwanend wordt bekeken. Je hebt er tenslotte maar één en ik weet ondertussen dat gezondheid je áller grootste goed is. Make-up, je haar kleuren, botox, schoonheidsspecialiste etc. wordt allemaal gezien als normale zorg voor jezelf. Maar zodra je het hebt over de fitheid van je lijf, hebben mensen ineens een weerwoord. “Nou, ik eet gewoon lekker…” “Nou, ik mag ook gewoon nog een beetje genieten hoor.” Alsof je niet kan genieten van gezond eten. Het feit dat je hulp inschakelt van iemand die ervoor geleerd heeft. Vindt men ook wat van. “Ik weet zelf heus wel wat goed voor me is.” Ik ook. Dat weet ik ook. Maar nu toch niet helemaal.

De oncologieverpleegkundige regelde een doorverwijzing voor de diëtist met het uitdrukkelijke verzoek om niet te korten op eiwitten. Ik had zelf even rondgekeken naar iemand met ervaring met oncologiepatiënten want dat vond ik wel belangrijk. De voedingsdeskundige in het ziekenhuis, waar ik eerst naar doorverwezen was, kon me gek genoeg niet helpen hierbij.

Na een goed gesprek met de diëtist, die erkende dat heel veel toch te maken heeft met het gebruik van de medicatie, kwamen er wat nieuwe inzichten. Ze erkende ook lachend het vooroordeel dat een diëtist alleen begeleidt in afvallen. Mijn doel was in ieder geval duidelijk. Niet nog meer aankomen en hopelijk wat kunnen doen tegen die opgeblazen buik en slechte darmwerking. Afvallen was meegenomen, hoefde niet. Twee weken lactose vrij eten, en later twee weken tarwe vrij eten. Door de medicatie kon het zijn dat mijn darmen dit niet goed kunnen verwerken wat de opgeblazen buik kon verklaren. Kijk, daar had ik wat aan. Meer afwisseling in ontbijt en lunch om de stofwisseling wat meer te prikkelen. Mijn voedingspatroon was verder prima. Wel zat ik aan de maximale inname van vetten. En dat was berekend op drie dagen gewoon eten. Die zak chips en de friet met snack en mayonaise in het weekend niet meegerekend. Daar zouden we eventueel later nog naar kunnen kijken.

Afgelopen vrijdag waren de eerste zes weken om. Buik minder gezwollen. Niet door de lactose, waarschijnlijk wel door minder tarwe. En de afwisseling in eten. Een goede halve kilo afgevallen. Hoera voor de kennis van de voedingsdeskundigen! Het koekoek éénzang ontbijt met twee boterhammen met pindakaas mis ik minder dan ik had gedacht. De darmwerking blijft strubbelingen geven maar door de medicatie is het lastig om echte conclusies te trekken. We kijken nog even waar ik kan minderen op vetten. Over zes weken een laatste afspraak en dan is het wel klaar denk ik.
Morgen heb ik de jongens kebab beloofd. Ik neem een kapsalon. Hallo halve kilo erbij!

Dichterlijk

Aan het einde van het interview waar ik naar luister, krijgt een schrijver, die een boek heeft geschreven over zijn ervaring met kanker, de vraag wat het hem heeft gebracht. De ziekte. Of de behandelperiode. Tot mijn grote opluchting geeft de man aan dat hij zich stoort aan deze vraag. Hè hè, eindelijk iemand die dat publiekelijk aan durft te geven. En niet een lofzang afsteekt waaruit blijkt dat het maar goed is dat hij kanker heeft gehad ofzo. Hij is niet negatief, integendeel, maar is van mening dat het doorstaan van kanker niet meteen gelinkt hoeft te worden aan een leerschool. Het hele leven is dat gewoon.

Gisteren tijdens mijn dexa dag, ontsproot in mijn overactieve brein spontaan een paar gedichtregels. Ik vond het wel grappig en besloot die hersenpan zijn gang te laten gaan. Ondertussen schreef ik mee. Over het algemeen ben ik niet zo positief over de dexamethason maar hé, het brengt me ook wel momenten van plezier. En dat plezier zal ik vandaag, ter ere van de schrijver, met jullie delen.

Ik wil puzzelen
en op de computer prutsen
ik wil het eten alvast husselen
o, ik moet naar het toilet

Ik wil naar zolder gaan
daar een klusje doen
ik wil eerst een banaan
o, de afvalbak moet geleegd

Ik wil vegen bij de deur
en het brood naar de vogels brengen
ik wil foto’s afdrukken in kleur
o, ik krijg een appje binnen

Ik wil het filter van de wasmachine
en de keukenla
ik wil spelen op de mandoline
o, nee hoe kom ik dáár nou bij?

Ik wil de bloemen uit de vaas
en het traphek schilderen
ik wil naar de winkel voor kaas
o, het regent, snel de ramen dicht

Ik wil vlinders fotograferen
‘Ping en pong spelen pingpong, ping zegt de pingpongbal’
en vliegeren bij het strand
ik wil een vreemde taal leren
o, dexa mijn rug kan al die activiteiten niet bijhouden hoor!

Ik wil van alles doen
‘de wielen van de bus die draaien rond, rond en rond, rond en rond’
en stuiter lekker door
Ik wil een serie kijken, een heel seizoen
o, de hond moet nog uit

Ik wil….
dexa stop het is genoeg geef me een zoen
en ik ga erbij liggen televisie aan
o, dat helpt, ik wil niks meer doen

Moe zo moe
van al dat geraas in mijn hoofd
vannacht nauwelijks mijn ogen toe
o, nog even een dagje chagrijn als toetje

En dan is het weer klaar.

Naast plezier om dit hoofd heeft deze dag me ook een mooie foto opgeleverd. Of zou dat evengoed gebeurd zijn?

Zin

Eigenlijk wilde ik niet meer zo uitgebreid schrijven over het controlebezoek aan de arts vorige week. Elke twee maanden ongeveer hetzelfde riedeltje wordt ook zo taai om te lezen. Maar ja, toen bedacht ik me dat dit toch echt onderdeel van mijn kankerreis is. En daarover gaat dit blog. Ieder zijn keus om door te scrollen. Ik heb die keus niet 😉

“Jij bent vroeg”, zeg ik gekscherend tegen Alfred als ik hem in de gang van het ziekenhuis al tegenkom. “Ja, ik heb er zin in”, zegt hij adrem. Hé dat was mijn volgende tekst. Ik grinnik en zeg dat ik dat al dacht, aangezien hij een uur geleden appte of ik er al was. Vergist in de tijd. Terwijl we doorlopen pakt Alfred mijn hand en antwoordt: “Ja leuk hoor, zo’n uitje met jou hier.” Ondertussen zijn we aangekomen bij de poli interne en neemt Alfred plaats in de wachtkamer. Ik meld me bij de balie, stap op de weegschaal, en ga ook zitten. Hoe vaak zijn we ondertussen al niet geweest? Het is een vertrouwde routine geworden. En toch went het niet echt. Twee minuten voor de afspraaktijd roept de altijd opgeruimde arts ons binnen. Ze heeft er ook zin in denk ik. Nog altijd zo blij dat zij mijn dokter is. We hebben echt geluk met deze vriendelijke, professionele maar toch persoonlijke, kundige kordate arts!
Het m-proteïne staat nog op twee en daar is ze blij mee. Aangezien we de dosering lena en dexa de laatste keer verlaagd hebben. Vond ze toch een beetje spannend blijkbaar. Spannend is ook mijn neuropathie. Ik lever wel wat in wat dat betreft en ze hoopt dat ik toch de lena wil blijven slikken. Dit is een moment in mijn behandelfase om meer bijwerkingen op de koop toe te gaan nemen. Trillende handen, doof gevoel in mijn vingers, laatst een sneetje in mijn vinger tijdens het uitzetten van de medicijnen die ik pas waarnam toen ik bloed in het bakje zag. Het gevoel van opgezwollen zware voeten. Steken alsof er een scherpe breinaald ingeprikt wordt. Ik accepteer het. Maar of ik alsjeblieft wel op tijd aan de bel wil trekken als het té heftig wordt. Ze wil niet dat ik de volgende keer in een rolstoel binnenkom omdat ik niet meer kan lopen door de neuropathie. En dat wil ik ook niet. Sommige schoenen zitten al niet lekker. Soms betrap ik mezelf erop dat ik loop als een pinguïn. Maar als ik dan bewust mijn voeten afrol gaat het weer goed.
We babbelen over alternatieven maar daar wil ik eigenlijk nog niet aan. Verhoudingsgewijs met wat het volgende wordt, is deze kuur best mild. Al vrees ik de virussen in de herfst en winter, maar ook dat stop ik weer snel weg. Nu schijnt de zon nog! Ik benoem nog wel even mijn verminderde energie en toegenomen vermoeidheid. De arts gooit bijna haar armen in de lucht maar beheerst zich halverwege. Ze buigt wat voorover over het bureau en zegt: “Vind je het gek?! Je lijft gaat zo op en neer door de behandeling”, terwijl ze driftig een golfbeweging maakt met haar hand. “Al die medicatie doet wat met je lichaam, het moet het allemaal maar verstouwen. En onderschat die constante aanwezigheid van je neuropathie niet. Je hersenen zijn de hele dag bezig met zoeken naar die verbindingen en het corrigeren van signalen. Je lijf staat de hele dag aan!” Ze kijkt me doordringend aan. Boem. Ik was bezig te aanvaarden dat het (voorlopig) niet beter wordt qua energie dan dit. Dat de dwarreligheid van mijn hersenpan alleen maar toeneemt. Maar had er niet zo’n zin in. Geen zin om eraan toe te geven. Maar dit is wel echt een wake-up call die ik af en toe nodig heb. Je maakt maar zin Evelien.

Ik laat het een nachtje bezinken en besluit dat ik dan toch ook echt wat andere keuzes moet gaan maken. O.a. stoppen met een deel van mijn vrijwilligerswerk. Ik had gedacht dat ondertussen weer helemaal op te kunnen pakken maar ik blijf aanmodderen. De conclusie is dat het meer energie kost dan oplevert. Na het versturen van deze mededeling krijg ik direct lieve begripvolle reacties terug. Dat helpt. Echt. Want o, wat vind ik het toch moeilijk om weer wat in te leveren!
Gelukkig is mijn positieve zin niet verdwenen. Na mijn siësta ga ik gezellig boeken kaften met Stijn. Hoewel hij dat natuurlijk prima zelf kan en ook wel zelf wil doen, heeft hij best zin in een beetje hulp. En laat ik daar nou gewoon lekkere mentale energie van krijgen!

Lot

Zondag vierden Alfred en ik wat verlaat onze verjaardagen voor de familie. Barbecue, zon en gezelligheid. Ondanks de helpende handen is ’s avonds mijn batterij meer dan leeg en ben ik stijf en stram. Moe maar voldaan. Meestal gaan we dan nog even samen een rondje lopen, dat is gezellig en ontspannend. Deze keer stelde Alfred voor om een stukje te fietsen. Hij wilde kort wat controleren op het werk. Ik twijfelde even, het bed lonkte, maar besloot toch mee te gaan. Mijn telefoon liet ik thuis, we zouden met een half uurtje weer terug zijn.
Terwijl ik op Alfred stond te wachten tot hij klaar was, klonk er een scala aan hulpverleners sirenes. We waren al een ambulance en een politieauto tegen gekomen maar daar kijken we niet zo van op aangezien die in de buurt hun basis hebben. Terug fietsen we naar het water en eerst zien we de prachtige oranje lucht maar al snel daarna de politiehelikopter die boven het water vliegt. Als ik naar rechts kijk zie ik een kermis aan knipperende lichten en een boulevard vol mensen. We stoppen bij een strandje en vragen aan de belangstellende toeschouwers daar of ze weten wat er aan de hand is. Iemand te water. Stijn was vlak voor ons naar het strandeiland vertrokken om nog even met vrienden te springen, die daar al waren. We bellen hem maar hij neemt niet op. Ik heb het nummer van zijn vrienden maar mijn telefoon dus niet bij me. Zal je net zien! We keren om en fietsen richting het strandeiland. Ondertussen wordt er door een megafoon een oproep gedaan om het strandeiland te verlaten. Het is een drukte van belang door het mooie weer en de vele toeristen. We zien Stijn niet bij de toeschouwers en besluiten bij de afzetting, die net geplaatst is, het toch even na te vragen. Er was ons namelijk een opmerking ter ore gekomen over ‘een gebroken nek door een duik in het water’. Geen doemdenken, geen paniek maar je gaat ook niet naar huis als je weet dat je kind daar ergens zou kunnen zijn. Het lot is ons meestal gunstig gezind, maar niet altijd. Tot onze opluchting zien we uiteindelijk Stijn en één van zijn vrienden met de trampoline aan komen lopen. Het strand was ondertussen al ontruimd. Als ze onder het lint door zijn zie ik dat Stijn oké is, die vriend niet. Ik vraag naar vriend nummer twee, die is nog zijn gegevens aan het delen met de politie. Gelukkig. Hij is ook oké.
Wat blijkt. Er was een man in het water gesprongen en die kwam niet meer boven. Vriend één kreeg door dat er wat aan de hand was toen een vrouw gekleed het water in sprong. Hij bedacht zich niks, riep dat er iemand in het water lag, vriend twee sprong mee en vervolgens ook een aantal volwassen mannen. Met elkaar zijn ze strategisch gaan zoeken en uiteindelijk vond vriend één de drenkeling. Hij kreeg hem echter niet omhoog en de volwassen mannen pakten hem over en brachten hem naar het strand waar de hulpverlening ondertussen klaar stond en direct begon met reanimeren. Stijn was net aangekomen achter de eerste politiewagen maar had daar geen aandacht aan besteed. Hij ging op zoek naar zijn vrienden, zag de trampoline, keek om zich heen, liep naar het water en zag dat de drenkeling de kant op werd gebracht en de inzet van de reanimatie. Vriend één kwam overstuur het strand op en vriend twee, wat rustiger, ook. Het liefst had ik Stijn opgetild, achterop mijn fiets gezet en hem mee naar huis genomen. Veilig thuis in onze eigen cocon. We hebben genoeg op ons bordje. Maar goed, praktisch gezien kan ik die 1 meter 82 niet tillen en bovenal zou het natuurlijk egoïstisch zijn. Vriend één was in shock, woont alleen (hij is wat ouder dan Stijn) en ging meteen op mijn voorstel in om met ons mee naar huis te gaan. Voordat het zover was, waren we zeker weer een uur verder. Controle door de ambulancebroeder, een politieagent moest tijd hebben om hem te brengen en ik wilde wachten tot de moeder van vriend twee er zou zijn om hem mee te nemen. Eenmaal thuis en na een warme douche en warme kleding, besloot vriend één toch zijn ouders te bellen. Die kwamen hem ophalen en wij konden daarna naar bed. Ik was óp. Maar blij dat ik tot meer in staat ben dan ik soms denk. Dankbaar dat ik er toch een beetje voor deze jongen kon zijn. Na een onrustige nacht hoorden we dat de drenkeling een jongeman van 22 jaar was die niet kon zwemmen. Hij ligt op de IC, maar het is op het moment van schrijven nog onzeker of hij het gaat halen. Een jongen die gevlucht is. Veilig leek in Nederland. Zijn lot, en die van zijn familie is niet gunstig gezind. Terwijl ons leven ondertussen weer voortkabbelt.

De jongens, en ik ook, waren onder de indruk van alle hulpverleners. Het waren er nogal wat. En alles werd ad hoc gecoördineerd. De jongens werden gezien, er werd aandacht aan ze besteed. Hulde aan deze mensen die het lot door hun kordate optreden een andere, goede wending kunnen geven! En terwijl ik nog wat ontdaan ben, vaak aan de drenkeling denk, bid dat hij het overleeft, pakt Stijn zijn puberleven stoïcijns weer op.
Rest mij nog één vraag. Hoe toevallig is het dat wij onverwacht dat ene rondje gingen fietsen? Of is dat ook het lot?

(On)mogelijk

Net voordat de huidige behandeling startte, boekte ik optimistisch de zomervakantie. Iets te optimistisch dacht ik later. Helemaal toen bleek dat de behandeling wat intensiever uitviel dan gedacht en gehoopt. We zouden naar Zuid-Frankrijk gaan. Ik had de wens van één van de jongens ingewilligd. En uiteraard vond ik het zelf ook geen straf ;). Maar twee dagen rijden, was dat nu wel zo verstandig? Voor het eerst begon ik toch wat op te zien tegen de vakantie. Gelukkig kwam het goed uit met de behandeling. Zo goed dat ik een weekje extra vrij had van de lena en de dexa. We reden niet op zaterdag en dat bleek ook nu weer een goede zet. De reis ging goed. Het bed in het overnachtingshotel was voor mij goed. Dat maakt al een heel verschil. En eenmaal op de camping was ik om. Wat een heerlijkheid om weer even in een andere omgeving te zijn. De temperatuur viel als een warme deken om me heen. Iedereen ging automatisch mee in het langzame leven en dat is voor mij heel fijn.
In de ochtend naar een stadje in de buurt. De ene keer met de auto. De andere keer met de fiets. ’s Middags een paar uurtjes naar het strand. Even zwemmen, een beetje wegsoezen en vooral mensen kijken. ’s Avonds een spelletje, een wandelingetje of verder lezen in mijn boek. De siësta hield ik erin en zo hadden we allemaal een ontspannen vakantie. De jongens gingen naar het zwembad, af en toe naar de animatie, soms mee naar het stadje, het strand of lekker hun eigen gang. Alfred kon zich in de vroege ochtend uitleven op de racefiets.
Een van de hoogtepunten was toch wel dat ik achter een boot hing aan een parachute. Samen met Stijn. Hij houdt van dat soort dingen. Ik ook. Maar voor mij is het vaak niet meer verstandig of mogelijk. Toen ik zag dat je in het tuigje ‘zat’ in plaats van hing, durfde ik het wel aan. Een eventuele dag rugpijn had ik er wel voor over. Stijn was blij verrast dat ik mee ging. Gelukkig dat ‘ie zich niet schaamt voor zijn moeder en het leuk vindt om samen te gaan. Behalve op de boot terug dan. Meezingen en bewegen op een jaren 90 nummer is blijkbaar een stap te ver. Geen probleem uiteraard, want het was het fantastisch! Niet alleen de ervaring zelf, maar vooral ook dat ik heel normaal zoiets kon ondernemen met één van de jongens! Het blije en opgetogen gezicht van Stijn was onbetaalbaar. De dag rugpijn bleef uit.
“Als je het niet probeert, dan weet je het niet”, zeg ik vaak. En zo zie je maar weer. Deze vakantie bleek méér dan mogelijk!

Na een kleine twee weken weg, zitten we nu weer uitgerust en ontspannen thuis. De dexamethason en de daratumumab zitten er weer in. De lenalidomide start vanavond want die krijg ik pas mee als ik de injectie krijg. Gisteren nog even met Alfred erop uit geweest om mijn zekere mate van fitheid en gezelligheid waar te nemen. Vanavond ga ik met Rowan op de bank om naar het turnen te kijken. En zo laveren we weer, kijkend naar de mogelijkheden, door de dagen heen. Het was echt even fijn en goed om eruit te zijn, we kunnen er weer even tegen!

Digitalisering

“Goedendag, u…” Ik schrok me een hoedje toen ik de harde blikkerige stem dit door de telefoon hoorde zeggen. Het was toch het nummer van de thuiszorg? Net toen ik op wilde hangen hoorde ik de vrouwenstem inderdaad zeggen dat ze van de thuiszorg was. Ze melde dat we de volgende dag een invalhulp kregen met de naam …. Oké dan. Onze hulp had al gezegd dat we de week erop inval hadden en haar naam genoemd. Het is gebruikelijk dat ik de dag ervoor gebeld word door iemand van kantoor. Goede service maar voor mij ietwat overbodig. De voornamen die ik door krijg zeggen me niks. Het is altijd een vreemde. Weten of er wel of geen inval komt is fijn. Voor de efficiëntie hebben ze dus bedacht om dit met een vooraf ingesproken bandje te regelen. Vind ik geen probleem (al hadden ze wel wat meer kunnen investeren in de kwaliteit van het bandje), maar voor veel ouderen is het weer een contact moment minder.

Wat jaren geleden stuitte ik op een folder over pijn bij en/of na kanker. En dat daar wat aan te doen was. Ik was geïnteresseerd. Totdat ik verder las. Download de app en u leert te leven met de pijn. Jammer. Irritant. Pijn zorgt ervoor dat je meer thuis bent, minder contacten hebt. Een beetje menselijke zorg en begrip is dan voor veel mensen prettig. Nu ben ik bevooroordeeld want ik heb de betreffende app nooit opgezocht. En geen behoefte aan deze vorm van begeleiding. Maar het kan zo wel voelen alsof je het allemaal maar alleen moet doen.
Toen ik een paar maanden geleden op de chemo-unit met de voetmasseuse (gesponsord door een stichting van het ziekenhuis), besprak dat die massage erg fijn was tegen de pijn van de neuropathie, noemde een verpleegkundige dat er meer opties waren voor pijnbestrijding. Van die opties was ik al op de hoogte. Behalve de muziektherapie. Er was een patiënt die muziektherapie volgde. Ik was geïnteresseerd totdat ze zei dat die man dat volgde via een app. De muziek gaf afleiding waardoor je minder gefocust bent op de pijn. Heel fijn dat mensen ermee geholpen zijn, maar niks voor mij. Afleiding lijkt inderdaad de sleutel. Maar dat heb ik gelukkig genoeg in het dagelijkse leven. Zou die man alleen zijn? Alleen met zijn app? Dat vraag ik me dan weer af.

In de coronatijd heeft de bloedprikpoli van het ziekenhuis ingesteld dat je een afspraak moet maken voor het prikken. Het systeem werkt beter dan het voormalige bonnetje trekken, ze kunnen nu drukke momenten zien aankomen. Zodra je in het ziekenhuis bent, moet je je aanmelden via je telefoon of de zuil in de hal. Bij de prikpoli is geen balie meer. Je neemt plaats in de wachtkamer en wordt vanzelf opgeroepen als je aan de beurt bent. De communicatie rond dit systeem is echter nog altijd niet goed. Ondanks een groot bord in de wachtkamer met de vraag of je je wel aangemeld hebt, komen veel mensen vertwijfeld de wachtkamer binnen. Willen wat vragen aan een verpleegkundige, maar die blijven angstvallig binnen de poli. Want zodra ze hun gezicht laten zien, worden ze aangeklampt door deze of gene die niet weten wat ze moeten doen. Of al even zitten te wachten en niet begrijpen dat er mensen tussendoor komen die voorrang hebben. Of een vraag hebben. Veelal oudere mensen die (nog) niet zo thuis zijn in de digitale wereld. Maar ook mensen die voor het eerst komen. Niet iedereen heeft een abonnement op het ziekenhuis natuurlijk.

Het digitaal aanmelden moet ook gebeuren voor elke andere willekeurige poli. Je loopt het ziekenhuis binnen, ziet de zuilen, wordt zo nodig geholpen door een vrijwilliger, loopt via de looproute naar betreffende wachtkamer en gaat zitten. Met een beetje geluk zit er nog wel iemand aan een balie, voor als je toch nog een vraag hebt. Met een beetje pech niet meer. Omdat ik gewogen word bij elke controle, en er soms andere dingen geregeld moeten worden in samenspraak met de arts, zit er bij de poli interne geneeskunde nog wel iemand achter de balie. De behandeling bij de chemo-unit is een opname, en ook daarvoor is nog een assistente of secretaresse aanwezig.
Maar er komt vast een tijd dat ik zelf mijn polsbandje voor de opname uit kan printen, mijn bloed afgenomen wordt door een robot en dan spreek je op den duur niemand meer in het ziekenhuis, behalve de behandelend arts.
Vragen kan je nu stellen via je patiëntendossier. Dat vind ik dan wel weer handig. Voor de mensen die daar niet mee overweg kunnen is er nog de mogelijkheid om te bellen. Maar hoe lang zal dat duren?

Begin van dit jaar kreeg ik een mail dat het KWF een budget had vrijgegeven voor het aanschaffen van één of meerdere apps. De apps waren beschikbaar via een website voor mensen met kanker waar ik ingeschreven sta. Ik doe weinig tot niks met die website maar was nu nieuwsgierig. Al scrollend door het aanbod bekroop mij toch een gevoel van eenzaamheid. Veel aangeboden apps gingen over borst- of prostaatkanker. In relatie tot werk, gezin, seks. Kinderen krijgen. Je leven weer opbouwen na genezing. Geen één over niet meer beter worden. Van de ene in de andere behandeling rollen. Ook geen fijne meditatie app, iets met muziek of hersentraining. Uiteindelijk koos ik voor zelfzorg. De app is alleen te openen via de betreffende website. En bevat videobegeleiding. Gezien mijn behandeling op dit moment heb ik nog geen energie en zin gehad om ermee aan de slag te gaan. Een kwartier naar een video kijken met daarin tips en vervolgens huiswerk waar je diep over na moet denken. Er wordt geadviseerd deze cursus, want dat is het uiteindelijk, in te plannen in je agenda. En er minimaal twee uur voor uit te trekken per week. Een paar maanden lang. Wat zeg ik tegen binnenvallende huisgenoten? Even stil, mama kijkt naar een video over zelfzorg? Als de scholen weer fatsoenlijk zijn begonnen zal ik er echt even voor gaan zitten hoor. Met alleen scepsis bereik je ook niks natuurlijk.
Niet veel later na bovenstaande aanschaf, kwam het bericht dat een app die ik al had, vernieuwd was en gekocht kon worden van het budget van het KWF. Het budget was €100,- en gelukkig had ik die lang niet besteed want deze app wilde ik wel graag. Kosten; ruim €60,-. Wie koopt er nou voor zo’n bedrag een app waarvan je niet weet of je er wat aan hebt? Maar dat terzijde. De app helpt je om te gaan met vermoeidheid. Toen ik klaar was met de eerste behandeling kwam ik deze startende onderneming tegen en was goed gezind over het concept. De doorontwikkeling is in samenspraak gegaan met gebruikers en je kan merken dat de makers zélf geconfronteerd zijn met de gevolgen van kanker. Hoewel ik hem niet regelmatig gebruik, is het wel een mooi concept waarin je inzicht krijgt in je energieverdeling, training voor je chemobrein, uitleg over en bevestiging van klachten. Meditatie en fysieke oefeningen.
Niet alle goed bedoelde digitale zorgmiddelen zijn even slecht. Als toevoeging van. Ter ondersteuning. Maar ik ben huiverig dat deze ontwikkeling zorgt voor verkilling. Een mens heeft mensen om zich heen nodig. Met name als het minder goed gaat. Zorg en aandacht. Dáár knapt iemand over het algemeen pas echt van op.
Uiteindelijk is dit allemaal ook heel grappig. Want het meest voorkomende advies in al die apps en digitale zorg is: minder beeldschermtijd ……

Weertje

Wat een heerlijk weer was het vorige week hè? Dan heeft afgekeurd zijn zo zijn voordelen. Lekker buiten in de schaduw met een boek. Minder stram door de warmte. Niet helemaal fit door de daratumumab dus ook dat was een goed excuus om rustig te genieten van de zonneschijn. Een dag minder dexamethason, hoera! Had iets sneller effect daarvan verwacht, of misschien vooral gehoopt, maar herstel kwam evengoed pas in het weekend. Wel minder last van trillingen in mijn handen en benen. Iets meer rust in mijn hoofd.

Maandag géén dexamethason en géén daratumumab. Voor het eerst in een half jaar tijd een week zónder de medicatie waar ik het meest last van heb. Ik voelde me heerlijk. Wat een vrijheid. Mijn darmen begonnen weer wat te doen. Van de licht pijnlijke kramp in de avond werd ik gewoon blij. Even geen opgeblazen ballon die ik mee moet zeulen en op alle ingewanden en ribben lijkt te drukken. Buiten was het bewolkt en regenachtig, in mijn hoofd scheen de zon. Ik kon me weer beter focussen en de administratieve klusjes die al weken liggen te wachten kon ik nu deels wegwerken. Ik was zelfs zo lekker bezig dat ik moest stoppen omdat de welbekende rugpijn weer om de hoek kwam kijken. Het afgelopen half jaar was ik zo futloos dat ik die grens vaak niet eens bereikte. Nu dus liggen om die rugpijn, niet omdat ik mentaal moe was. Ergens dacht ik nog dat dit alles psychisch was. Omdat ik wist dat ik geen dexa had genomen. Omdat ik vooral hoopte dat het daardoor wat beter zou gaan in deze rustweken. Toen Alfred ’s avonds thuis kwam bevestigde hij eigenlijk meteen dat het niet psychisch was. Ik zag er beter uit (én bedankt 😉 ) maar straalde ook weer rust uit. Anders was er altijd een onrust in me die hij oppikte. Ik zat zelf ook bijna te wachten tot mijn hersenpan weer ging pingpongen maar dat gebeurde niet. En ook vandaag, dinsdag, niet. Ik ben de laatste tijd vroeg wakker maar vanmorgen 20 minuten door de wekker heen geslapen. Normaal, of eigenlijk niet normaal, zou ik dan opgefokt raken en zou de onrust door mijn lijf gieren. Nu was ik wel wat gehaast, moest naar de fysio, maar gewoon als Evelien. En het regende. Of ik met de auto wilde vroeg Alfred, anders zou hij hem meenemen. Met dexa achter mijn kiezen rijd ik minimaal twee dagen niet, de auto zou vandaag zomaar een optie kunnen zijn. Hoewel ik liever fiets, regen of geen regen, koos ik er nu voor om niet gehaast mijn regenpak aan te trekken maar lekker lui in de autostoel te gaan zitten met een muziekje aan. Gewoon omdat het kon! Dank je wel regen! Hoe blij kan je zijn met je weer een beetje jezelf voelen!

Het spijt me, of eigenlijk niet, maar hoe bewolkt en regenachtig het ook blijft deze zomer, voor mij schijnt dan om de week sowieso de zon! Wat een zaligheid dit!

Vlaggen

Het was mijn bedoeling om nu de vlag uit te hangen voor mijn zo stellig voorgenomen zomerstop. Een injectie daratumumab en daarna drie weken niks. Geen injectie, geen lena, geen dexa. Alleen het dagelijkse handje vol ongein aan pillen waar ik bijna geen last van heb. Drie weken met hopelijk wat meer energie. Daardoor ook wat kracht kunnen opbouwen. Waarschijnlijk minder vermoeid. Minder of zelfs geen darmklachten. Een gemoedstoestand hebben zonder invloed van medicijnen. Een walhalla waar ik me erg op verheugde.
Helaas gaat dit feestje niet door. Het m-proteïne is op twee blijven staan. Niet fijn onder nul zoals gehoopt. Of op één zoals minimaal verwacht. Nee hoor. Op twee. Ik ben toch wel een beetje teleurgesteld. De arts ook naar mijn idee, al doet ze haar best om het niet te laten merken. Maar de boodschap is duidelijk. De dexa blijft. En de lena komt terug. Wel in aangepaste vorm. Hoewel ik het gevoel krijg dat ze hier een beetje over twijfelt. Bang om medisch gezien de verkeerde keus te maken. Ik moet even slikken. Het schema wordt om de week één dag10 mg dexamethason. Dat is al heel veel minder dan de ene week twee dagen 20 mg en de andere week één dag 20 mg wat normaal volgens protocol wordt voorgeschreven bij deze kuur. De lenalidomide (origineel 25 mg) gaat voor mij van 10 mg naar 5 mg. Drie weken lang elke dag en dan rustweek.
Ik knik en hum in de spreekkamer. Vraag nog een keer naar de frequentie van de dexa. Heb ik dat goed begrepen? Om de week? Ik twijfel nu weer eigenlijk. En dat zegt heel veel over mijn concentratievermogen op dit moment. Ik ben al een week grieperig en heb een verkoudheid die over lijkt te gaan in een voorhoofdholte ontsteking. Nu ik er toch ben vraag ik meteen hoe lang ik nou zoiets aan moet kijken. De dokter kijkt, schakelt en schrijft me de antibiotica voor die de vorige keer het laatste stukje van mijn ziek zijn liet verdwijnen. “Als het een virus is helpt het niet, is het toch een bacterie dan heb je nu wat hulp, want maandag krijg je weer daratumumab”. Met andere woorden, dan is de kans groter dat die injectie door kan gaan.

Na het maken van een vervolg afspraak voor eind augustus lopen we de gang op. Alfred wil wat zeggen en op dat moment knap ik even. De tranen komen. Die tranen die er niet zo vaak zijn. Maar soms wel even los mogen komen. Niet handig nu. Het is nooit handig. Alfred loodst me een ongebruikte wachtkamer in maar we zitten toch te kijk. Ik gooi zachtjes mijn verdriet eruit. Wilde zó graag iets fitter de zomer in. Alfred zit er meer over in of de behandeling wel blijft werken. Daarvoor stop ik nog even mijn hoofd in het zand. Die bloedmetingen zijn grillig, het kan nog makkelijk verder gaan dalen. En anders vind ik stabiel op twee voor de komende jaren ook prima. We zuchten dat we maar beter naar huis kunnen gaan. Eerst naar de apotheek voor mijn stootkuur. Daar ben ik erg blij mee want we vieren dat weekend de 75e verjaardag van mijn vader. Als het wel een bacterie is kan ik daar in ieder geval gewoon heen. (Het was dus een bacterie en heb fijn kunnen deelnemen aan het feestje 😉 )

Thuis eten we wat en duik ik mijn bed in. Als ik wakker word pak ik de agenda erbij. Eén van de dingen waar ik naar uitkeek om daar geen dexa bij te hebben is de diploma uitreiking van Rowan. Want ja, díe vlag is wel uit geweest! Midden in een behandelweek was ik getuige van het verlossende telefoontje! Trots als een pauw op deze jongen, die ondanks de kankerbehandelingen van zijn moeder en de corona jaren gewoon ‘even’ zijn VWO diploma haalt. De uitreiking valt op een dexa-uitwerking-dag. Verdorie, eens zien hoe we dat in goede banen kunnen gaan leiden. Betekent wel dat we de vakantie starten zonder dexa. Hoera! Toch een halve, haperende zomerstop!

Vingerprik

Tussen de eerste en tweede behandeling in, moest ik wennen aan de bloedcontroles. Nog geen ervaring met deze situatie. Het m-proteïne steeg met één of twee punten. Was dat het begin van een snel lopend proces? Of zou het nog even duren tot een volgende behandeling? Het stijgen van die bloedwaardes, de stabilisatie, de fysieke pijntjes door de revalidatie (is de kanker soms al wel terug in mijn botten?), allemaal onzekerheden waar we mee moesten leren omgaan. Ik verzuchtte dan ook wel eens dat ik zou willen dat ik thuis met een vingerprik zou kunnen controleren of er écht wat aan de hand was. En dan vooral om mezelf gerust te kunnen stellen.

Die vingerprik is er nu. Nog niet zoals ik hem toentertijd zou willen inzetten. Maar wel om te kunnen zien of de kanker in een nóg eerder stadium al onrustig wordt. En dat biedt heel veel perspectief. Tenminste, ik word er meteen enthousiast van. In een uiteenzetting van een patholoog-anatoom op een Hematondag, heb ik gezien hoe verdere differentiatie van het bloed bij leukemie heeft geleid tot meer doelgerichte en effectievere behandelingen. Per patiënt verschillend ook weer.

Nu er ook bij multiple myeloom meer differentiatie is gevonden, al is het nu alleen voor het eerder signaleren van activiteit, heb ik goede hoop dat er een wetenschapper op een bloedonderdeel duikt om te ontdekken waardoor die kanker toch weer actief wordt. En dan een eureka moment heeft hóe ervoor te zorgen dat die cellen zich koest blijven houden. Door bijvoorbeeld elke dag spinazie te eten ofzo. Dat heb ik namelijk ook wel eens genoemd bij de arts. Als ik elke dag spinazie moet eten om te zorgen dat de kanker nooit meer actief wordt, dan vind ik dat geen probleem. Aangezien mijn wens voor een vingerprik uit lijkt te komen, blijf ik maar gewoon dingen roepen. Dan zit ik over een paar jaar elke dag aan de spinazie. En dan heb ik hier niks anders meer te zeuren dan dat die spinazie mijn neus uitkomt. Hoe leuk zou dat zijn?

Helaas duurt het onderzoek naar het verder ontwikkelen, toestemmingen en geld krijgen voor die vingerprik nog jaren. Zoals dat gaat. Maar opgetogen blijf ik, niet alleen voor mezelf, maar ook voor elke generatie die met deze ziekte te maken gaat krijgen. Weer een stap dichter bij meer levenskwaliteit en wie weet genezing!

Voor meer informatie over de vingerprik, hierbij de link van het artikel.

https://www.radboudumc.nl/nieuws/2024/terugkeer-bloedkanker-jaar-eerder-opgespoord-dankzij-nieuwe-test?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR2KVFdvlpTi6hEmQd0x1mltu-4MDXBuPbPJ1ahEowtKZ3cRWu6ozlvPA2Y_aem_ZmFrZWR1bW15MTZieXRlcw&sfnsn=wa